اگر وارد قوم بلوچ شوید یا اینکه تاکنون با این قوم آشنایی داشته اید اختلاف طبقاتی در کلیه شئون زندگی مردم بلوچ را براحتی حس کرده اید. از جمله مهم ترین نمادهای فرهنگ طبقاتی در بین مردمان بلوچ بین زیورآلاتشان است. امروزه این زیورآلاتی کاربردشان محدود است یا اینکه به طور کلی از بین رفته است.
همه ما می دانیم که نقش طلا و جواهر در بین افراد و اشخاص مختلف و قوم ها همیشه پر رنگ بوده و هر قومی برای خود نشان و نمادی خاص با طرحهای زیبا برای خود داشته است.هنری که توسط افرادی ماهر که به آنها استاد می گفتند زده می شد. هنری با طراحی های زیاد و متنوع که توسط این هنرمندان بر روی طلاها نقش می بست کاملا چشمان را خیره می کرد.
طلا و زیورآلات در زندگی زن بلوچ بسیار مهم هست طوریکه که اگر قطعی طلا نداشته باشد زندگی برایش بی معنا خواهد بود. شاید باورکردنی نباشد که هنری با این قدمت دست به فراموشی سپرده شد نه تنها هنر طلاسازی بلکه بسیاری دیگر از هنرهای بلوچ درحال منسوخ شدن است. تنها در مناطقی خاص زیورسازی بلوچ به شیوه ای سنتی انجام می گیرد. این مناطق را میتوان به ایرانشهر، سراوان و چابهار محدود کرده و بیشتر از بقیه مناطق بلوچ نشین دسته بندی کرد. زرگران بلوچ از طرح و نقش های که بر روی زیورآلات کار می کنند بیشتر الهام گرفته از طبیعت و شاخه و برگ های درختان است. آنها حتی از این گونه طرح ها را در هنرهای دیگر چون منبت کاری، تذهیب و قالی بافی استفاده می کردند که در واقع بیانگر ارتباطی است فطری بین این انسانها با طبیعت، و استادکاران ماهر با استفاده از این طرح های زیبا و متحیر کننده به ساخت زیورآلات می پرداخته اند.
در ادامه این مطلب با همراه باشید تا با انواع زیورآلات طلای زیبای مردمان بلوچ آشنا می شویم.
این طلاها در دسته های مختلفی جای میگیرد که ما در اینجا به همه آنها اشاره کرده ایم.
انواع طلا جواهرات بلوچی
۱- زیورآلات سر و مو
۲- زیورآلات گوش
۳- زیورآلات بینی
۴-گردنبندها و سینه ریزها
۵- زیورآلات دست
۶- زیورآلات پا
زیورآلات سر و مو
۱- مودیگ(moudig
۲- سر مودی(sar moudi)
۳- کید(keid)
۴- کید دُر(keide dorr)
۵- شمس
۶- سربند یا پَتّی(patti):
۷- چنگک یا چانک(cank)
۸- ِچکّا یا سنجاک سر
۹- پور
۱۰- چُلمُب
زیورآلات گوش
۱- دُر(dorr):
۲- جومکا یا جومکه
۳- کرتی یا بادی
۴- نالُک(nolak)
۵- والی
۶- کُنَّل(kunnal)
۷- گُنبدو(gonbodo)
زیورآلات بینی
۱- پلوه(poluh)
۲- پُلّک( pollok)
۳- لانتی یا تاج پولی
۴- لرزونک یا پُلُّک لرزونکی
گردنبند ها و سینه ریزها
۱- تاسِنی یا سِنجاک(سنجاق)
۲- کَپَکو(kapaku):
۳- موُرت
۴- تِکّ یا رِدوی(redui)
۵-زُباددان
۶- تایید یا جا قرآنی
۷- کجکول(کشکول)
۸- هار بادام
۹- سرزیهی یا سرجیگی
۱۰- روچ(خورشید)
۱۱- تُسک
– ۱۲جَوَکّ
زیورآلات دست
۱- چَلّه یا مُندریک(انگشتر)
۲- پنجه یا پنجه ای
۳- چودی(دستبند)
۴- گَبّ( النگو)
۵-دستونک
۶-سَنگه یا سَنگو
۷- باهوبند(بازوبند)
زیورآلات پا
۱-کندگو(kandagoo)
۲- پادیگ یا پای اورنجن یا خلخال
۳- پازیب